Drapieżne, ale posłuszne, czyli ptaki w służbie człowieka

Mówią o sobie „obserwatorzy natury”, ale można odnieść wrażenie, że dzierżą jakąś tajemniczą, przedwieczną wiedzę, że należą do innego świata. Sokolnicy, bo to o nich mowa, to nieliczni przedstawiciele starej profesji, która również dzisiaj służy człowiekowi na wiele sposobów. Jak ewoluowało sokolnictwo i w czym ptak drapieżny może pomóc współczesnym ludziom? Sprawdzamy!

Długa tradycja, czyli historia sokolnictwa w skrócie

Sokolnictwo, czyli myślistwo ptasze jest z człowiekiem praktycznie od zarania dziejów. Historia sokolnictwa jest długa, a pierwsze wzmianki o polowaniach z ptakami pojawiły się około 3000 lat temu. Na Polskich ziemiach sokolnicy znani są od X wieku – już Bolesław Choroby miał na utrzymaniu ptaszników z różnych krajów. Sokolnictwo powstało z prawdziwej potrzeby, jako wsparcie dla łowców w okresie, kiedy człowiek jeszcze nie miał do dyspozycji zaawansowanej broni. Polowania odbywały się z pomocą specjalnie ułożonych do tego celu ptaków drapieżnych, które wykorzystywały swoje naturalne instynkty oraz umiejętności ptaków łowienia zwierzyny na użytek ludzi.

Stopniowo profesja ta stawała się coraz szlachetniejsza, zyskując w pewnym momencie miano sztuki oraz nosiło znamiona rozrywki dla wysoko urodzonych arystokratów. Dobra passa sokolników trwała nieprzerwanie przez dziesięciolecia, żeby pod naporem ruchów rewolucyjnych oraz okresu wojennego zakończyć się na przełomie wieków XVIII i XIX. Próby reaktywacji tego pięknego, acz wymagającego zajęcia, podjęto w połowie XX wieku – prekursorami byli myśliwi Czesław Sielicki, Zygmunt Pielowski oraz niedługo później Wacław Lesiński. Obecnie sokolnictwo jest bardzo niszową dziedziną, ale obejmuje wiele zajęć z udziałem ptaków drapieżnych. Samych sokolników jest stosunkowo niewielu w Polsce, bo wymaga sporej wiedzy, a dostęp do tego zajęcia ograniczają różne obwarowania formalno-prawne. 

Czym zajmują się współcześni sokolnicy?

Pierwotne znacznie sokolnictwa już dawno się unieważniło. Na przestrzeni czasu polowania zostały wyparte przez coraz skuteczniejsza broń palną, a i sama potrzeba łowienia zwierzyny przestała być tak paląca, stając się zajęciem czysto rekreacyjnym. Dlatego sokolnicy musieli poszukać dla siebie i swoich podopiecznych miejsca w nowoczesnym społeczeństwie. Ptaki drapieżne okazały się być niezwykle pomocne również we współczesnych miastach!

• Biologiczna ochrona obiektów – jedna z najistotniejszych dziedzin, w których realizują się sokolnicy oraz ich podopieczni; ptaki drapieżne służą tutaj, jako „straszak” na inne gatunki ptaków, które czynią szkody na różne sposoby: szpaki niszczą uprawy, krukowate w parkach miejscach uprzykrzają życie mieszkańców pobliskich osiedli, a gołębie mogą stanowić zagrożenie biologiczne w zakładach przetwórczych; sokolnicy dbają również o bezpieczeństwo powietrzne na lotniskach.
• Pokaz sokolniczy – idealny sposób na uświetnienie każdego eventu (piknik historyczny, festyn, festiwal naukowy); ptaki drapieżne są piękne i majestatyczne, więc pokaz ich współpracy z człowiekiem jest bardzo widowiskowy i wdzięczny zarazem; można „spotkać się” z przyrodą, która jest dosłownie na wyciągnięcie ręki, bo pokazy są interaktywne i co odważniejsi mogą spróbować swoich sił w obcowaniu z ptakiem; Pokazy ptaków na weselach są coraz popularniejsze!
• Edukacja szkolna – stanowi również nieodłączny element pracy i życia sokolnika; pokazy edukacyjne prowadzone w szkołach w ramach zajęć to doskonały sposób na zaciekawienie dzieci oraz przekazanie im informacji o świecie przyrody w niebanalny sposób, który z pewnością ułatwi przyswojenie wiedzy. 
• Sesja fotograficzna z sowami i ptakami drapieżnymi – dla wielu osób może to być spełnieniem marzeń oraz wyrażenie swej kreatywności; dzięki usługom sokolniczym można wprowadzić w życie marzenia wcielenie się w ulubiona postać popkultury, np., Harry’ego Pottera, który do towarzystwa miał Hedwigę, czyli sowę śnieżną; sesje fotograficzne z ptakami drapieżnymi to również sposób na uchwycenie tych majestatycznych zwierząt w ruchu i z bliska, co w naturze nie jest takie proste.
• Hodowla ptaków – sokół drapieżny to gatunek, który swoje istnienie zawdzięcza głównie sokolnikom właśnie, bo gdyby nie ich akcje reintrodukcyjne, dawno by wyginął; sokolnicy zajmują się, więc hodowlą oraz tresurą różnych ptaków drapieżnych; często udzielają pomocy ptakom w potrzebie, czyli po wszelkiego rodzaju urazach.

Współcześni sokolnicy mają, więc co robić, a całe serce oddają swojej pasji, czyli ptakom drapieżnym. Układanie ptaków szponiastych to zajęcie wymagające wiele pracy oraz czasu, ale efekty są imponujące. Obserwowanie sokolnika przy pracy to naprawdę wyjątkowe przeżycie – zwłaszcza, kiedy jest to drobna blondynka, jak Marlena Koźlińska. Usługi sokolnicze są nadal w cenie, więc warto zastanowić się nad skorzystaniem z nich. Pomoc ptaków drapieżnych jest nieoceniona głównie tam, gdzie trzeba zwalczać ogień ogniem, czyli ptaki uprzykrzające życie czy niweczące ludzką pracę.