Jak bezpiecznie postępować z odpadami medycznymi?

Codzienne produkowane są ogromne ilości śmieci. Część z nich stanowią resztki szczególnie uciążliwe oraz niebezpieczne. Nie mogą być składowane i unieszkodliwiane razem ze zwykłymi śmieciami Do tej grupy, w znaczącej części, należą odpady medyczne i weterynaryjne. Podlegają one szczegółowej procedurze magazynowania, transportu i utylizacji. Co zalicza się do odpadów medycznych? Które z nich należą do odpadów niebezpiecznych? Jakim podlegają procedurom?

Jakie odpady nazywamy medycznymi?

Odpady medyczne to pozostałości powstałe w wyniku udzielania świadczeń zdrowotnych oraz prowadzenia badań naukowych w zakresie medycyny. Należą do nich między innymi zużyte opatrunki, leki i opakowania oraz narzędzia chirurgiczne. Część z nich zawiera żywe drobnoustroje chorobotwórcze lub substancje toksyczne. Odpady te, jako niebezpieczne, muszą być posegregowane, odpowiednio oznaczone, przechowywane  nie dłużej niż 72 godziny i przekazane do utylizacji. Dlatego bardzo ważne jest zapewnienie ich regularnego odbioru przez wyspecjalizowane jednostki transportu, takie jak Małopolska Kolumna Transportu Sanitarnego w Tarnowie,  zajmujące się także ich unieszkodliwianiem.

Transport odpadów medycznych

Zasadniczo odpady medyczne są podzielone na dwie kategorie. Do pierwszej zalicza się odpady zakaźne (np. resztki po żywieniu pacjentów oddziałów zakaźnych, pojemniki na krew) i odpady specjalne (niektóre chemikalia, leki cytotoksyczne). Transport takich odpadów podlega regulacji prawnej w postaci Ustawy o Przewozie Towarów Niebezpiecznych (tzw. Ustawy ADR). Zgodnie z obowiązującymi przepisami ich przewóz dozwolony jest tylko pojazdami zadaszonymi, które dodatkowo muszą być oznakowane z przodu i z tyłu tablicami określającymi, jaki rodzaj odpadów jest aktualnie przewożony. Ładunek jest umieszczany w specjalnych pojemnikach na odpady medyczne w kolorze czerwonym lub żółtym, zależnie od stopnia zagrożenia. 

Zgodnie z Ustawą ADR wymagana jest także szczegółowa dokumentacja przewozowa dotycząca transportowanych materiałów medycznych. Jej brak może skutkować dotkliwymi karami finansowymi, którym podlega przedsiębiorstwo organizujące przewóz, ale także kierowca. Drugą grupę odpadów stanowią pozostałości niezaliczane do niebezpiecznych, które mogą być transportowane jak zwykłe odpady.

Utylizacja niebezpiecznych odpadów medycznych i weterynaryjnych

Sposób postępowania z tego typu odpadami reguluje Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 23 grudnia 2002 roku. Istnieje kilka metod ich unieszkodliwiania. Najczęściej stosowanym jest termiczne przekształcanie odpadów, czyli ich spalanie w przystosowanych do tego celu piecach w temperaturze 1100 stopni Celsjusza. W ten sposób muszą być utylizowane leki cytotoksyczne i cytostatyczne. Część odpadów medycznych można poddać sterylizacji w autoklawie. Jest to urządzenie, w którym wyjaławiany materiał poddaje się działaniu pary wodnej o temperaturze 130 – 190 stopni Celsjusza pod ciśnieniem 100 – 500 kPa. Odpady medyczne można również poddać dezynfekcji termicznej. Prowadzi się ją w temperaturze 400 – 700 stopni Celsjusza w warunkach ciśnienia atmosferycznego. Sterylizację wykonuje się też przy pomocy mikrofal, które powodują inaktywację mikroorganizmów. Do innego rodzaju metod należy obróbka fizykochemiczna. W ten sposób unieszkodliwiane są amalgamaty dentystyczne i zużyte kąpiele lecznicze o właściwościach zakaźnych.