Rodzaje i zadania układów hamulcowych
Układ hamulcowy to zespół mechanizmów umożliwiający zatrzymanie pojazdu lub zmniejszenie jego prędkości. Prawidłowość i skuteczność działania hamulców decydują o sprawności oraz bezpieczeństwie ruchu drogowego. Ma to odzwierciedlenie w przepisach prawnych praktycznie wszystkich krajów, gdzie wyraźnie określone są wymagania dotyczące skuteczności działania hamulców.
Rodzaje mechanizmów hamulcowych
Mechanizmy hamulcowe służą do wytworzenia momentu tarcia w hamulcach, dzielimy je na szczękowo-bębnowe, tarczowe i taśmowe. Obecnie w samochodach stosuje się następujące rodzaje mechanizmów uruchamiających hamulce: mechaniczne, hydrauliczne, pneumatyczne i elektropneumatyczne. Zależnie od sposobu pracy rozróżnia się następujące mechanizmy hamulcowe:
- awaryjne - przystosowane do działania przez krótki czas z dużą skutecznością i powodujący gwałtowne opóźnienie ruchu pojazdu, np. w niebezpiecznej sytuacji. Działają podczas wywierania nacisku na mechanizm uruchamiający go.
- robocze (zwalniacz) - pozwalają kierowcy na utrzymywanie stałej prędkości ruchu samochodu lub jej zmniejszanie, szczególnie na długim spadku drogi. Działają na wszystkie koła pojazdu. Kierowca ma cały czas możliwość regulowania skuteczności ich działania. Uruchamia się je za pomocą pedału, działają pod wpływem nacisku na niego.
- postojowe - służące do utrzymywania samochodu w spoczynku, także na wzniesieniu, a w szczególności w czasie nieobecności kierowcy. Uruchamiany jest ręcznie z miejsca kierowcy, niezależnie od hamulca roboczego i działa bez konieczności wywierania trwałego nacisku na dźwignię.
Wymagania prawne
Układ hamulcowy samochodu ma decydujący wpływ na bezpieczeństwo ruchu drogowego, gdyż pozwala kierowcy w każdej chwili na panowanie nad prędkością jazdy pojazdu. Dlatego stan techniczny układu hamulcowego pojazdu dopuszczonego do ruchu nie może budzić zastrzeżeń. Wymagania dotyczące układów hamulcowych określone są odpowiednimi aktami prawnymi. Wymaga się, aby hamowanie pojazdów samochodowych było sprawne, skuteczne i niezawodne. Obowiązujące wymagania dotyczące układów hamulcowych pojazdów drogowych, zawarte są w przepisach wykonawczych – rozporządzeniach ministra infrastruktury do ustawy – „Prawo o ruchu drogowym”. Zakres wymagań i badań, który dotyczy pojazdów zgłoszonych do homologacji zapewnia, że układ hamulcowy, który przejdzie procedurę homologacji z wynikiem pozytywnym będzie umożliwiał bezpieczną eksploatację pojazdu w ruchu drogowym.
Dobre układy hamulcowe powinny odznaczać się niezawodnością i dużą skutecznością działania. Musi też być łatwy w obsłudze. Dlatego w układach hamulcowych wielu pojazdów stosuje się urządzenia wspomagające, automatyczne korektory siły hamowania osi zależne od ich obciążenia, a także urządzenia zapobiegające blokowaniu kół (ABS).
