Bielsko-Biała - atrakcje turystyczne

Bielsko-Biała jako miasto o tej nazwie istnieje od 1 stycznia 1951 r. Wówczas połączono dwie odrębne miejscowości, leżące na przeciwległych brzegach rzeki Białej, stanowiącej granicę Śląska i Małopolski. Przedzielająca miasto rzeka od 1457 r. pełniła funkcję granicy państwowej. Bielsko bowiem już w XIV w. znalazło się w granicach królestwa czeskiego, by następnie w 1526 r. zostać włączonym do monarchii Habsburgów. Z kolei Biała położona była na zachodniej granicy Rzeczypospolitej. Po I rozbiorze Polski również i ona znalazła się jednak na terenie Austrii.

Druga połowa XIX w. określana jest jako złoty wiek Bielska i Białej. Wówczas w miastach powstały pełne przepychu kamienice i gmachy publiczne inspirowane architekturą Wiednia. W 1888 r. otwarto biegnącą przez tereny miasta Kolej Miast Śląskich. W 1895 r. w Bielsku została uruchomiona druga najstarsza na ziemiach czeskich sieć tramwaju elektrycznego.

Dopiero w 1918 r. oba miasta wróciły na tereny Rzeczpospolitej. Okres międzywojenny upłynął pod znakiem nowych inwestycji i architektury funkcjonalizmu. Do II wojny światowej w Bielsku-Białej żyli obok siebie Niemcy, Polacy i Żydzi. Zamieszkiwali tutaj również Czesi, Węgrzy oraz Włosi, tworząc tym samym specyficzny tygiel narodowościowy. W latach 30. miasto stało się głównym ośrodkiem nazizmu w ówczesnej Polsce.

W 1951 r. Bielsko i Białą połączono w jedno miasto, włączone w skład województwa krakowskiego. W okresie komunizmu nastąpił dynamiczny rozwój przemysłu. Dominującą rolę odgrywało włókiennictwo, Bielsko-Biała była również ważnym ośrodkiem produkcji lotniczej. W mającej swoją siedzibę na tych terenach Fabryce Samochodów Małolitrażowych produkowano sławnego Polskiego Fiata 126p.

W latach 1975-1998 Bielsko-Biała było stolicą województwa bielskiego. Transformacja ekonomiczna po 1989 r. przyniosła miastu poważny kryzysy społeczno-gospodarczy, którego skutki zostały zażegnane dopiero w ciągu pierwszej i drugiej dekady XXI wieku. Obecnie istotnym problemem Bielska-Białej jest suburbanizacja i słaba obecność w szerszej świadomości społecznej.

Na przestrzeni lat ludność miasta wzrastała wraz z rozwojem przemysłu i przyłączaniem do Bielska-Białej kolejnych miejscowości. Najwyższą liczbę ludności miasto osiągnęło w 1991 r. Od tego czasu obserwuje się wyraźny spadek liczby ludności. W 2018 r. ludność Bielska-Białej wynosiła 171 277 osób, w tym 80 935 mężczyzn i 90 342 kobiet. Według prognoz GUS w 2025 r. miasto ma liczyć 162 000 mieszkańców.

W Bielsku-Białej działają liczne instytucje kultury - muzea, teatry, galerie, kina. Najważniejszym z bielskich muzeów jest Muzeum w Bielsku-Białej, którego siedziba mieści się na zamku książąt Sułkowskich. Warto odwiedzić również Muzeum Motoryzacji i Muzeum Broni Pancernej i Militariów im. Franciszka Biera.

Na terenie miasta działa Teatr Polski i Teatr Lalek Banialuka - jeden z najbardziej znanych teatrów lalkowych w Polsce. Filmy można obejrzeć w pięciu kinach - m.in. Cinema City, Studio i Cinemaoff.

Miłośnicy sztuki znajdą coś dla siebie w kilkunastu galeriach. Najstarszą galerią w mieście jest Galeria Bielska BWA, założona w 1975 r. Prezentuje ona sztukę współczesną, prowadzi również działalność edukacyjną.

W Bielsku-Białej działa jedna publiczna szkoła wyższa - Akademia Techniczno-Humanistyczna. Studenci mogą uczyć się także w szkołach niepublicznych - m.in. w Bielskiej Szkole Wyższej im. J. Tyszkiewicza, Wyższej Szkole Finansów i Prawa oraz Wyższej Szkole Informatyki i Zarządzania.

Ze względu na położenie Bielska-Białej w obrębie dwóch dzielnic klimatycznych - podkarpackiej i karpackiej - klimat miasta jest bardzo zróżnicowany, co przejawia się m.in. dużą nieregularnością stanów pogody i znacznymi wahaniami temperatury. Największy wpływ na kształtowanie się pogody wywierają masy powietrza znad Oceanu Atlantyckiego.

Temperatura na obszarze Bielska-Białej związana jest z rzeźbą terenu i obniża się wraz ze wzrostem wysokości. Jej średnia wartość w ciągu roku wynosi od 4 do ok. 8 stopni Celsjusza. Najwyższą temperaturę odnotowuje się w lipcu - około 19 stopni Celsjusza, najmniejszą w styczniu - około -3 stopni Celsjusza.

Na terenie miasta najczęściej występują wiatry zachodnie i południowo-zachodnie. Spory odsetek wiatrów południowych stanowią wiatry halne, najczęściej pojawiające się zimą.

Opady najczęściej pojawiają się w czerwcu. Najmniejszą ilość opadów deszczu odnotowuje się w styczniu i lutym. Opady śniegu występują od listopada do kwietnia. Pokrywa śnieżna jest zróżnicowana - dzieje się tak za sprawą położenia miasta, w którego granicach znajdują się tereny górskie. Roczna liczba dni z pokrywą śnieżną waha się od 70 do 200 dni w zależności od dzielnicy.

Wpływ na architekturę Bielska-Białej miało dawne położenie miasta na terenie Austro-Węgier. W XIX wieku szeroko czerpano wzorce kulturowe ze stolicy monarchii - Wiednia. To właśnie z tego okresu pochodzi większość znajdujących się tutaj zabytków. W architekturze miasta dominują budowle w stylu neogotyckim, neorenesansowym, neobarokowym i eklektycznym.

W Bielsku-Białej warto zobaczyć m.in. Stare Miasto wraz z zabudową z XVI-XIX w. oraz pozostałości murów miejskich przy ul. Orkana. Warte uwagi są również Grodzisko w Starym Bielsku i modernistyczne osiedle mieszkaniowe z lat 1934-1937 w rejonie ul. Bohaterów Warszawy.

Na terenie miasta znajdują się również zabytkowe pałace i dwory - m.in. zamek książąt Sułkowskich, który powstał w XIII wieku, Pałac Zipsera, Dwór Lipnicki z XVI wieku i klasycystyczny Dwór Pruszyńskich. Warto zwiedzić je podczas wycieczki organizowanej przez miejscowe biuro podróży.

W skład zabytków architektury sakralnej wchodzą m.in. katedra św. Mikołaja zbudowana w latach 1443-1447, barokowy Kościół Opatrzności Bożej z II poł. XVIII w. ze słynną amboną w kształcie łodzi św. Piotra, gotycki kościół św. Stanisława, czy zbudowany w latach 1897-1798 kościół św. Małgorzaty w Kamienicy.

Bielsko-Biała jest obecnie jednym z najważniejszych obszarów gospodarczych Polski Południowej. Zakłady przemysłowe koncentrują się głównie nad rzeką Białą, w Wapienicy, Komorowicach i w rejonie ul. Komorowickiej i Piekarskiej. Do największych przedsiębiorstw działających na tym terenie można zaliczyć m.in. FCA Poland, Adler Polska, Techmex, Philips Lighting Bielsko, Bielskie Zakłady Obuwia "Befado" czy Bielskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego S.A.

Na terenie Bielska-Białej znajduje się także pięć obszarów Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej: Wapienica, FCA Poland, Komorowice Krakowskie, Lipnik i Komorowice Śląskie. W 2005 r. w sąsiedztwie Specjalnej Strefy Ekonomicznej powstał także Bielski Park Przemysłowy i Usługowy. W jego obrębie położony jest Beskidzki Inkubator Technologiczny, który ma na celu rozwój przedsiębiorczości i wdrażanie nowych technologii.

Dynamicznemu rozwojowi gospodarki miasta sprzyja położenie na skrzyżowaniu międzynarodowych i krajowych korytarzy transportowych, dzięki czemu jest ono ważnym węzłem komunikacyjnym na południu województwa śląskiego.

Miasto podzielone jest na 30 osiedli. Są to: Aleksandrowice, Biała Krakowska, Biała Śródmieście, Biała Północ, Biała Wschód, Bielsko Południe, Dolne Przedmieście, Górne Przedmieście, Hałcnów, Kamienica, Komorowice Krakowskie, Komorowice Śląskie, Leszczyny, Lipnik, Mikuszowice Krakowskie, Mikuszowice Śląskie, Osiedle Beskidzkie, Osiedle Karpackie, Osiedle Kopernika, Osiedle Mieszka I, Osiedle Piastowskie, Osiedle Polskich Skrzydeł, Osiedle Słoneczne, Osiedle Wojska Polskiego, Stare Bielsko, Straconka, Śródmieście Bielsko, Wapienica i Złote Łany.

W Bielsku-Białej występuje również nieoficjalny podział na dzielnice. Jest on podziałem używanym przez mieszkańców. Granice między dzielnicami przypominają granice historycznych części Bielska i Białej oraz wsi, które były stopniowo włączane w granice miasta. W ten sposób wyróżnia się: Sródmieście, Aleksandrowice, Hałcnów, Kamienicę, Komorowice, Lipnik, Leszczyny, Mikuszowice, Obszary, Olszówkę, Stare Bielsko. Straconkę, Wapienicę i Złote Łany.