Zabytki architektury w Szczecinie

Pałac pod Globusem został zbudowany w latach 1890-1891 wg projektu Franza Wichardsa. Jest to budowla utrzymana w stylu neobarokowym. Dolną część fasady pałacu pokrywa rustyka, zaś górną - klinkierowa licówka. Front ozdobiony jest dodatkowo płaskorzeźbami. Na szczycie budynku znajduje się globus, który dał pałacowi nazwę. Pierwotny wygląd zachowały do dzisiaj niektóre pomieszczenia, klatki schodowe oraz korytarze. Obecnie mieści się tutaj Akademia Sztuki.

Pałac Klasycystyczny, znany również pod nazwami Pałac Velthusena oraz Pałac Bartza, zbudowano w latach 1778-1779. Powstał dla przemysłowca Georga Ch. Velthusena. Budynek zniszczono w trakcie II wojny światowej, odbudowano zaś w latach 1959-1962. Jego wygląd jest przykładem stylu łączącego barok i klasycyzm. W nadprożach umieszczono przed wojną 20 wizerunków filozofów, przy odbudowie zmieniono popiersia na podobizny polskich i zagranicznych kompozytorów. Obecnie mieści się tutaj Zespół Szkół Muzycznych im. Feliksa Nowowiejskiego.

Plac Grunwaldzki, z otaczającymi go zabytkowymi kamienicami, to jedno z najbardziej reprezentacyjnych miejsc Szczecina. Uformowany jest w kształcie gwiazdy na wzór Placu Gwiazdy w Paryżu, który z innymi placami w stolicy Francji powstał na bazie rozmieszczenia słynnych piramid w Gizie. Te zaś obrazują gwiazdy w konstelacji Oriona. Pozostałe dwa place w tej serii to Plac Szarych Szeregów i Plac Odrodzenia: Plac Szarych Szeregów reprezentuje gwiazdę Mintaka, Plac Odrodzenia - Alnilam, a Plac Grunwaldzki, powstały pod koniec XIX w., gwiazdę Alnitak. Właśnie dzięki gwieździstemu układowi placów Szczecin nazywany jest często bliźniakiem Paryża.

Plac Orła na Starym Mieście, znany historycznie jako Rynek Koński, już w XVIII w. stał się najbardziej reprezentacyjnym miejscem w Szczecinie. Otoczenie placu tworzyło wiele monumentalnych budowli, a jego piękno podkreślała rzeźba Flory oraz Fontanna Orła Białego, od której pochodzi obecna nazwa Placu. Uruchomiona w 1732 r. fontanna stanowiła jednocześnie pierwszy fragment wodociągu szczecińskiego. W pobliżu znajduje się także bazylika archikatedralna św. Jakuba w Szczecinie.

Obok Zamku Książąt Pomorskich znajduje się budynek stajni i ujeżdżalni książęcej. Jest to interesująca budowla szachulcowa z początku XVII w., liczy sobie 32 m długości i 12 m szerokości. Dawniej była to stajnia i ujeżdżalnia dla książęcych koni, na pięterku mieścił się magazyn siana i obroku - do tej pory od frontu zachował się żuraw oraz portal, który w XVIII w. został przeniesiony z zabudowań zamkowych. Przedstawia on muszle niszowe oraz dwa herby pomorskie i herb Schleswig-Holszteinu, a także Gryfa z książką i mieczem. Obecnie budynek zaadaptowano dla Instytutu Filologii Germańskiej Uniwersytetu Szczecińskiego.

Początek historii Starego Rynku, zwanego Rynkiem Siennym, sięga średniowiecza. Wybudowano wtedy drewniany Ratusz, zastąpiony później budynkiem murowanym w stylu gotyckim. W XVII w. Ratusz przebudowano w stylu barokowym, a wokół Rynku powstawały kamienice z bogatymi zdobieniami. W XIX w. powstał gmach giełdy. Od XIX w. Rynek służył do handlu. Podczas II wojny światowej zniszczono go i otaczające go kamienice. W czasach PRL-u Ratusz odbudowano w stylu gotyckim, z fasadą południową w stylu barokowym. Teren po kamienicach zamieniono w trawnik. Obecnie tylko nieliczne kamieniczki odbudowano. Większość to współczesne projekty.

Wieża Bismarcka, inaczej zwana Wieżą Gocławską, z tarasem widokowym, znajduje się na Zielonym Wzgórzu, na szczecińskim osiedlu Gocław. Do wykonania wieży wybrano projekt autorstwa Wilhelma Kreisa z Duesseldorfu i Kurta Hozaeusa z Berlina. Wieża wzorowana jest na Mauzoleum Teodoryka w Rawennie i grobowcu Cecylii Metelli w Rzymie. Budowa rozpoczęła się w 1913 r., w 100. rocznicę bitwy pod Lipskiem, a zakończona w 1921 roku. Wieża ma 25 m wysokości i jest wykonana z betonu licowanego. Jest to najdroższa z wybudowanych wież Bismarcka. Obecnie nie jest udostępniona zwiedzającym.

Domki Profesorskie zbudowano w 1742 r. na fundamentach spalonych przez Brandenburczyków budynków, należących do zespołu kolegiaty pw. Najświętszej Maryi Panny. Kilkukrotnie przebudowywane, przetrwały II wojnę światową i zostały odremontowane, dzisiaj służą jako domy mieszkalne. W niektórych z nich ocalały piwnice z XV w., które posiadają charakterystyczne dla baroku sklepienia krzyżowo-żebrowe. W jednym z takich klimatycznych lokali urządzono restaurację.

Gmach Banku Ziemstwa Pomorskiego powstał w latach 1893-1895 wg projektu Emila Drewsa. Organizacja skupiała bogatych właścicieli ziemskich z terenów Pomorza. Gmach zbudowano w stylu neobarokowym, od razu z przeznaczeniem na siedzibę banku. Fasada budynku jest bardzo bogato zdobiona, szczególnie środkowy ryzalit. Wiele pomieszczeń zachowało do dziś oryginalne zdobienia i wystrój.