O Toruniu

Toruń to drugie co do wielkości miasto w województwie kujawsko-pomorskim, położone nad Wisłą i Drwęcą. Jego prawobrzeżna część leży na Pomorzu, lewobrzeżna znajduje się natomiast na Kujawach. Miasto zamieszkuje 203 tys. osób.

Toruń jest siedzibą władz samorządowych województwa kujawsko-pomorskiego i ważnym centrum kulturalnym, gospodarczym i węzłem komunikacyjnym. Swoją siedzibę mają tutaj liczne instytucje kulturalne, naukowo-badawcze i gospodarcze, a także uniwersytety, w tym najstarszy w północnej Polsce Uniwersytet im. Mikołaja Kopernika.

Miasto jest jednym z najważniejszych ośrodków kulturalnych i turystycznych w Polsce. Liczne zabytki, atrakcje przyrodnicze i możliwość aktywnego wypoczynku sprawiają, że co roku odwiedza je tysiące turystów. Dzięki swojemu położeniu Toruń jest doskonałą bazą wypadową dla wycieczek w okolice. W regionie znajdziemy m.in. zamki krzyżackie, grody, wykopaliska i rezerwaty archeologiczne.

Dowiedz się więcej o Toruniu

Historia

Początki współczesnego osadnictwa na terenie Torunia datuje się na VIII w. Miasto w obecnym kształcie zostało założone w 1230 r. przez Krzyżaków i było częścią Państwa Krzyżackiego. Po wojnie 13-letniej i drugim Pokoju Toruńskim weszło w skład Rzeczypospolitej.

Okres od XIV do XVI w. to złoty czas w historii rozwoju miasta. Wówczas w Toruniu wybudowano wiele budynków uznawanych obecnie za zabytkowe. Miasto miało dużo przywilejów, było członkiem hanzy i bogaciło się na handlu zbożem i corocznych jarmarkach.

XVII w. znacznie osłabił miasto ze względu na toczące się w jego okolicach wojny. W 1629 r. miasto odparło pierwsze oblężenie Szwedów. Wówczas rozpoczęła się budowa fortyfikacji bastionowych, a Toruń stał się jedną z najpotężniejszych twierdz w Rzeczypospolitej. W 1703 r. na skutek bombardowania przez wojska szwedzkie spłonęła znaczna część Rynku, ratusz i kościoły. Rok 1708 przyniósł miastu kolejne nieszczęście - epidemię dżumy.

Czasy napoleońskie przyniosły osłabienie gospodarcze, kontrybucję i zniszczenia. W 1807 r. Toruń znalazł się w Księstwie Warszawskim. Po przegranej Napoleona w 1815 r. na mocy postanowień kongresu wiedeńskiego miasto wróciło do Prus.

Okres XIX w. to umiarkowany rozwój gospodarczy miasta. W tym czasie wybudowano m.in. Teatr Miejski, Dwór Artusa i Bank Rzeszy. Dzięki budowie linii kolejowej i mostu kolejowego na Wiśle Toruń stał się ważnym węzłem kolejowym.

Po I wojnie światowej Toruń stał się częścią Drugiej Rzeczypospolitej i podwoił liczbę mieszkańców. Miasto stało się stolicą województwa kujawsko-pomorskiego i zaczęło odzyskiwać dawną pozycję. W czasie II wojny światowej w Toruniu mieścił się obóz dla internowanych i liczne więzienia. Miasto miało wiele szczęścia, gdyż nie zostało dotknięte zniszczeniami wojennymi.

W okresie komunizmu władze komunistyczne wspierały rozwój bliskiej Bydgoszczy, pozbawiając Toruń kolejnych ważnych instytucji. Po 1989 r. miasto stało się centrum inwestycyjnym , biznesowym, naukowym i turystycznym regionu. Obecnie ze względu na cenne zabytki i bogatą historię Toruń jest jednym z najpopularniejszych polskich miast.

Ludność

Miasto zamieszkuje 182 472 tys. mieszkańców, zajmując pod tym względem 16 miejsce w Polsce. Najwyższą liczbę ludności odnotowano tutaj w 2000 r. - wynosiła ona 210 tys. mieszkańców. Obecnie obserwuje się spadek ludności, którego głównym powodem jest proces eksurbanizacji. Co ciekawe Toruń to jedyne duże miasto w województwie, w którym jest dodatni przyrost naturalny. Dużą liczbę ludności zamieszkującą miasto stanowią studenci, których jest około 20 tys.

Z Toruniem związanych jest wielu artystów i uczonych - m.in. astronom, matematyk i ekonomista Mikołaj Kopernik, twórca pierwszego Słownika Języka Polskiego Samuel Bogumił Linde, pisarz Fryderyk Skarbek, włoski humanista i pisarz polityczny tworzący w XV w. Kallimach, kompozytor Fryderyk Chopin i podróżnik Tony Halik.

Kultura

Toruń jest jednym z największych ośrodków kulturalnych w północnej Polsce. W mieście odbywają się liczne festiwale, koncerty, wystawy, spektakle teatralne, przeglądy poetyckie, plenerowe pokazy historyczne. Warte uwagi są m.in. Międzynarodowy Festiwal Teatralny "Kontakt", Toruński Festiwal Nauki i Sztuki, Dni Torunia czy Święto Piernika.

W mieście działają duże placówki kulturalne, m.in. Toruńska Orkiestra Symfoniczna, Toruńska Agenda Kulturalna, Centrum Kultury Zamek Krzyżacki oraz liczne galeria sztuki, kina, teatry, muzea oraz jedyne w województwie Centrum Nowoczesności - Młyn Wiedzy. Znajduje się tutaj również najstarsza uczelnia publiczna w północnej Polsce - Uniwersytet Mikołaja Kopernika. Swoją siedzibę mają tutaj też placówki naukowo-badawcze, m.in. placówki Polskiej Akademii Nauk.

Toruń jest znaczącym ośrodkiem telewizyjnym w województwie kujawsko-pomorskim - na terenie miasta znajduje się jedyne w regionie studio telewizji TVN, TVN24 i TTV a także siedziba ogólnopolskiej telewizji TV TRWAM. Swoje studio i redakcję posiada również Telewizja Polska. Największą stacją lokalną jest Telewizja Toruń. W mieście jest również radio - Polskie Radio Pomorza i Kujaw, Radio Maryja, Radio Sfera i Radio Gra - oraz prasa - Gazeta Wyborcza Toruń, Nowości Dziennik Toruński, Gazeta Pomorska.

Klimat

Toruń położony jest w północnej Polsce, po obu stronach Wisły, we wschodniej części Kotliny Toruńskiej na styku trzech krain historycznych: ziemi chełmińskiej, Kujaw i ziemi dobrzyńskiej. Pod względem geograficznym północny obszar miasta położony jest na Pojezierzu Chełmińskim, wschodni - Pojezierzu Dobrzyńskim, a południowy w Kotlinie Toruńskiej.

Z powodu ścierania się mas powietrza kontynentalnego i oceanicznego klimat na terenie miasta charakteryzuje się dużą zmiennością. Wpływ na to ma położenie geograficzne Torunia. Najwyższa średnia temperatura przypada na lipiec - około 22 stopnie Celsjusza, najniższa jest w styczniu i wynosi -4 stopnie Celsjusza. W ciągu roku największe nasłonecznienie przypada na maj i sierpień, z kolei najbardziej deszczowym miesiącem jest lipiec.

Na terenie miasta zlokalizowanych jest kilka stacji meteorologicznych - m.in. Stacja Pomiarowa Państwowej Służby Hydrologiczno-Meteorologicznej i Obserwatorium Meteorologiczne Katedry Mateorologii i Klimatologii Wydziału Nauk o Ziemi UMK.

Architektura

W Toruniu znajduje się architektura zabytkowa charakterystyczna dla wszystkich epok, od średniowiecza począwszy. Spośród setek zabytków najcenniejszymi w skali światowej są budowle gotyckie, których budowa rozpoczęła się w drugiej i trzeciej ćwierci XIII w. Wówczas w mieście powstały mury miejskie i zamek krzyżacki.

Toruński gotyk należy do północnej odmiany ceglanego gotyku, który był charakterystyczny dla ośrodków hanzeatyckich. Odmiana ta wykształciła się przed 1300 r. i cechowała się masywnością ścian, oszczędnym zdobnictwem, użyciem glazurowanej kolorowej cegły i stosowaniem dekoracyjnych sklepień gwiaździstych.

Przykładem zachowanych do dzisiaj zabytków gotyckich w Toruniu są: Ratusz Staromiejski, Dwór Bractwa św. Jerzego, kamienice patrycjuszowskie i mieszczańskie a także mury obronne i zamek. Warto obejrzeć je na wycieczce organizowanej przez miejscowe biuro podróży.

Na przełomie XVI i XVII w. w Toruniu nastąpił rozwój architektury renesansowej. Do najważniejszych budowli tego okresu zalicza się m.in. Odwach i Zbrojownię. W latach 80. XVII w. w mieście pojawiła się natomiast architektura barokowa, jednak nie zdobyła ona wielkiej popularności. Charakterystyczne dla miasta fasady Pałacu Dąmbskich czy Kamienicy Pod Gwiazdą pochodzą właśnie z tego okresu.

Od drugiej połowy XIX w. do pierwszych lat XX w. w mieście dominował neogotyk. Formy neogotyckie najbardziej reprezentacyjną formę przybrały w licznie powstających na miejscu rozbieranych średniowiecznych obwarowań miejskich gmachach użyteczności publicznej. Wśród innych stylów architektonicznych, które możemy znaleźć w Toruniu, wymienić trzeba również secesję, którą reprezentuje Teatr im. Horzycy i budynki na Przedmieściu św. Katarzyny i Bydgoskim Przedmieściu.

Gospodarka

Toruń jest regionalnym ośrodkiem gospodarczym i biznesowym, a także liderem w województwie pod względem ilości największych przedsiębiorstw. Co ważne, jako jedyne miasto w regionie uzyskał on klasę A oznaczającą najwyższą atrakcyjność inwestycyjną dla wszystkich analizowanych sekcji gospodarki narodowej.

Do największych przedsiębiorstw, które mają swoją siedzibę w Toruniu, należą Toruńskie Zakłady Materiałów Opatrunkowych, Krajowa Spółka Cukrowa, GK Apator, Nova Trading, Geofizyka Toruń, Rywal-RHC. Produkowane są tutaj również słynne toruńskie pierniki, płatki śniadaniowe (Nesquik, Cini Minis, Cookie Crisp. Cheerios) oraz pieluszki i kosmetyki dla dzieci marki Happy.

Miasto leży na skrzyżowaniu dróg tranzytowych biegnących z południa na północ i z zachodu na wschód kraju. Na terenie Torunia znajdują się również dwa porty rzeczne oraz osiem przystani żeglarskich. Miasto posiada również lotnisko, którego właścicielem jest Aeroklub Pomorski.

Mapa / dzielnice

Toruń od 2005 roku jest podzielony na 24 dzielnice: Starotoruńskie Przedmieście, Barbarkę, Bielany, Bydgoskie Przedmieście, Wrzosy, Koniuchy, Chełmińskie Przedmieście, Rybaki, Stare Miasto, Katarzynkę, Mokre, Jakubskie Przedmieście, Rubinkowo, Winnicę, Grębocin nad Strugą, Bielawy, Na Skarpie, Kaszczorek, Piaski, Podgórz, Glinki, Stawki, Rudak i Czerniewice.

Miasto jest również podzielone na 13 okręgów (jednostek pomocniczych gminy): Podgórz, Stawki, Rudak, Czerniewice, Kaszczorek, Bielawy-Grębocin, Skarpę, Rubinkowo, Jakubskie-Mokre, Wrzosy, Chełmińskie, Staromiejskie i Bydgoskie. Przedstawicieli okręgów wybierają mieszkańcy danego obszaru. Rady okręgów stanowią ciała opiniodawcze dla Rady Miasta.